ՔԱՐԱՔՈՍԵՐ. ԻՆՉՊԵՍ ՊԱՅՔԱՐԵԼ ՆՐԱՆՑ ԴԵՄ, ԵՎ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼ ՊՏՂԱՏՈՒ ԾԱՌԵՐԸ ՆՐԱՆՑԻՑ | Արցախի հանրապետությն գյուղատնտեսության նախարարություն

ՔԱՐԱՔՈՍԵՐ. ԻՆՉՊԵՍ ՊԱՅՔԱՐԵԼ ՆՐԱՆՑ ԴԵՄ, ԵՎ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼ ՊՏՂԱՏՈՒ ԾԱՌԵՐԸ ՆՐԱՆՑԻՑ
23/05/2016

Վտանգավոր են, արդյո՞ք, քարաքոսերը պտղատու ծառերի համար: Որտեղի՞ց են առաջանում և ինչպե՞ս են վարակում ծառերին: Արդյո՞ք քարաքոսերը մակաբույծ են և ապրում են ծառերի սննդանյութերի հաշվին: Այս հարցերը հուզում են բոլոր այն այգեգործներին, որոնք առնչվել են նման խնդրի հետ:

Քարաքոսերը բազմամյա ստորակարգ բույսեր են, որոնց մարմինը կազմված է ջրիմուռից և սնկից, որոնց փոխհարաբերությունը դիտվում է որպես փոխադարձ մակաբուծություն`սնկի կողմից ավելի խիստ արտահայտված: Վերջինս կարող է զարգանալ ցանկացած սուբստրատի վրա, հետևաբար, քարաքոսերը ծառի բունը օգտագործում են որպես հիմնանյութ և ոչ մի կերպ չեն սնվում ծառերի հաշվին, այսինքն, չեն համարվում մակաբույծներ: Սակայն, քարաքոսերը նպաստավոր պայմաններ են ստեղծում վնասատուների և հիվանդությունների զարգացման համար, բացի դրանից, խանգարելով ծառերի նորմալ շնչառությունը, դանդաղեցնում, անգամ կանգնեցնում են ծառերի աճը:

Սկզբում ծառերի կեղևի վրա հիմնականում ստվերոտ կողմից առաջանում են առաջին նշանները` կանաչ փառի տեսքով, որոնք հուշում են, որ այգում կա գերխոնավություն և անհրաժեշտ է կատարել ծառերի նոսրացում, որպեսզի արևի ճառագայթները հնարավորություն ունենան թափանցելու այգու խորը շերտերը: Եթե խնդիրը ժամանակին լուծում չի ստանում, ապա ծառերի կեղևի վրա եղած կանաչ փառը խտանում է, հաստանում՝ ձեռք բերելով նարնջագույն, գորշ և այլ գունավորում:

Քարաքոսերը այգում առաջանում են հիմնականում այն դեպքում, երբ ծառերը գտնվում են անմխիթար վիճակում: Գոյություն ունի կարծիք, ըստ որի՝ քարաքոսերն առաջանում են միայն մաքուր, չաղտոտված օդի պայմաններում և այդ պատճառով էլ համարվում են չաղտոտված օդի կենսացուցիչներ:

ՊԱՅՔԱՐԻ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ ՔԱՐԱՔՈՍԵՐԻ ԴԵՄ

1. Պայքարի կազմակերպման համար անհրաժեշտ է փայտյա խոզանակով մաքրել ծառերի կեղևը, ոչ մի դեպքում չօգտագործել մետաղականը, քանի որ վերջինս վնասում է ծառերի կեղևը: Այս միջոցառումը ցանկալի է իրականացնել վաղ գարնանը, քանի որ տարվա այս եղանակին քարաքոսերը լավ խոնավացած են լինում և հեշտությամբ մաքրվում են կեղևի վրայից: Յուրաքանչյուր վարակված ծառի տակ մինչև մաքրելն անհրաժեշտ է փռել պոլիէթիլենային թաղանթ, որի վրա, բացի քարաքոսերից, չորացած կեղևներից թափվում են նաև վնասատուները և հիվանդության սպորները: Ծառերը խոզանակով մաքրելուց հետո, մաքրված մասերը մշակել երկաթարջասպի 1-3%-անոց լուծույթով:

2.Ուշ աշնանը կատարել կանխարգելիչ միջոցառումներ՝ սպիտակեցնելով ծառերի բունը, կմախքային ճյուղերը: Դրա համար անհրաժեշտ է վերցնել 10 լ ջուր, ավելացնել 2-3 կգ հանգած կիր, 1 կգ կավ և 100-150 գ պղնձի կուպրոքսատ: Շատ այգեգործներ խորհուրդ են տալիս սպիտակեցման համար պատրաստված հեղուկին ավելացնել 1-2 բաժակ կաթ, որի շնորհիվ լուծույթը ավելի լավ է կպնում ծառերի կեղևին:

3.Եթե ամբողջ ծառն է վարակված քարաքոսերով, կարելի է գարնանը` քնած բողբոջների փուլում, կատարել սրսկում երկաթարջասպի 7-10% -անոց լուծույթով ( 300-500գ 10 լ ջրին): Այս լուծույթով սրսկել նաև ծառերի տակ եղած հողը:

4.Այն ծառերը, որոնք շատ թույլ են վարակված, պայքարը կազմակերպել հետևյալ կերպ: 10 լ ջրին ավելացնել 1 կգ կերակրի աղ, 2 կգ փայտի մոխիր և 2 կտոր տնտեսական օճառ: Խառնուրդը եռացնել և ստացված զանգվածով մշակել ծառերի վարակված մասերը:

5. Այնպիսի վայրերում, որտեղ քարաքոսերն ի հայտ են գալիս ամեն տարի, կարելի է կատարել սրսկումներ Սկոր ֆունգիցիդով, 10 լ ջրին ավելացնելով 3-5 մլ Սկոր: Մեկ ծառի համար, կախված տարիքից, անհրարժեշտ է 2-5 լ բանվորական հեղուկ: